ترجمه قرآن به فارسی (4)

ترجمه قرآن به فارسی (4)

محمد خامه گر

سید علی اکبر قرشی ( 1366 ش )

احسن الحدیث تفسیر و ترجمه ای ساده و روان از سید علی اکبر قرشی (متولد 1307 ش) است. وی تمام آیات قرآن در 12 جلد برای مخاطبان جوان تفسیر کرده است. این تفسیر شامل آیات، ترجمه، شرح مفردات، شرح و تفسیر آیات و در پایان نکته ها و برداشت هایی از آیات قرآن است.

نثر بخش ترجمه این اثر ساده و روان و مطابق با نثر معیار است البته در واژه گزینی، سعی مترجم در نقل دقیق برخی از کلمات قرآنی بوده تا آنجا که در ترجمه صفات الهی عین کلمات آورده شده است. با آنکه این ترجمه، ترجمه ای تحت اللفظی است امّا آیات روشن و روان و تقریبا یکدست ترجمه شده اند. توضیحات تفسیری در این اثر اندک و عموما جدا شده از متن آورده شده اند. اکثر این توضیحات برای بیان، مفهوم و یا مصداق برخی واژه های مجمل ارائه شده است.[1]

ترجمه کلیم الله متین (1369 هـ. ش)

این ترجمه فارسی بر اساس ترجمه اردوی ابوالاعلی مودودی از آیات قرآن در تفسیر تفهیم القرآن تنظیم شده است ابو الاعلی مودودی مؤسس جماعت اسلامی پاکستان در پی ارائه تفسیری ساده و مختصر از قرآن برای عموم مردم بود. اصل تفسیر به زبان اردو و در 6 جلد به انجام رسید.[2]

در این اثر ترجمه ای تحت اللفظی و به سبک ساده و روان ارائه شده است. حجم توضیحات تفسیری داخل شده در متن، قابل توجه و زیاد است. و اغلاط چاپی چندی که نشان از عدم دقت در نمونه خوانی و ویرایش است در آن به چشم می خورد.

ترجمه محمود یاسری (1373 ه . ش)

آیت الله حاج شیخ محمود یاسری از علمای با تقوای تهران و امام جماعت مسجد ارک بود. ایشان در طول عمر با برکت خود ترجمه ای فارسی را از قران به سرانجام رساندند.[3] که به عنوان خلاصة التفاسیر توسط کتابفروشی اسلامیه در سال 1363 به طبع رسیده است.این ترجمه همراه با تفسیر مختصر و تجوید می باشد که آیت الله ابوالحسن شعرانی تصحیح آن را به عهده گرفته است.علاوه بر این ، ترجمه یاد شده توسط آقای حائری نیز تصحیح شده و از سوی بنیاد فرهنگی امام مهدی(عج)در سال 1373 منتشر شده است.[4] این اثر، ترجمه ای است تحت اللفظی و روان که توضیحات تفسیری بدان افزوده شده است. بخشی از این توضیحات از اصل ترجمه تفکیک شده و در داخل پرانتز قرار گرفته است و بخش دیگر بدون پرانتز در داخل متن افزوده شده است .نگارش این ترجمه نسبتا روان می باشد ولی قواعد نحوی زبان فارسی به طور کامل در آن رعایت نشده است.

ترجمه اشرفی تبریزی ( 1373 هـ.ش )

محمود اشرفی تبریزی از روحانیون و خطاطان معاصر است.از وی قرانهای متعددی به خط نسخ به طبع رسیده است . وی ترجمه ای از قرآن مجید ارائه داده که توسط انتشارات جاویدان در سال 1373 منتشر شده است. این اثر ترجمه ای است تحت اللفظی همراه با خلاصه التفسیر که تفاسیر برخی آیات در حاشیه قرآن نگاشته شده است.در ترجمه نیز افزوده های کوتاه و مختصری وجود دارد که غالبا بوسیله پرانتز جدا و مشخص گشته اند.

2/2. افول ترجمه های تحت اللفظی

نارسایى روش ترجمه تحت اللفظى در انتقال مفاهیم قرآن و ایفاى رسالت هدایتگرى این کتاب الهى موجب شد تا مترجمان اندک اندک از آن برگردانند و به روشهای دیگری روی آورند.علت نارسایى ترجمه‏هاى تحت اللفظى این است که در بهترین حالت، فقط در زمینه معادل‏یابى و رعایت بخشى از ساختار صرفى تلاش مى‏کردند و از رعایت سایر ساختارهاى زبانى غفلت مى‏شد.

در بازیابى علل گسست سبک و سیاق هزار ساله ترجمه تحت اللفظى و آغاز رویکرد جدید ترجمه تفسیرى دلایلى همچون آشنائى ایرانیان با اندیشه و فرهنگ غرب و روى آوردن آنان به ترجمه متون داستانى و غیر داستانى ذکر شده است،[5] اما در هر حال شکى نیست که تحولات زبانى که در دهه‏هاى اخیر بر زبان پارسى عارض شده است روز به روز ترجمه‏هاى کهن را براى نسل جدید نامأنوس‏تر و غیر قابل فهم‏تر نموده است. همین امر مترجمان و ادیبان را در دهه‏هاى اخیر بر آن داشت تا کمر همت بربسته و سنت کهن ترجمه‏هاى به اصطلاح تحت اللفظى قرآن را شکسته و برای ارائه ترجمه‏هاى روان و گویا از این کتاب آسمانی اقدام نمایند .

در روشهای جدید ترجمه بجای اصالت دادن به الفاظ به محتوای قرآن تاکید می شود و مترجم تلاش می کند با رعایت خصوصیات زبان مقصد و افزودن توضیحات تفسیرى انتقال پیام قرآن تاحدى روان‏تر گردد تا و امکان درک مفاهیم براى خواننده فارسى زبان فراهم شود در این شیوه مترجم سعی می کند تا پیام و هدف اصلی متن را برای مخاظب بیان کند، ضمن آنکه تلاش می کند تا خصوصیات لفظی متن اصلی را در قالب جمله ای باز سازی کند و به زبان اصلی انتقال دهد.[6] به عبارتى در شیوه های جدید ترجمه، افزون بر معادل یابى به ساختار زبان مقصد هم توجه ویژه شد .

.توجه به ساختار زبان مقصد تنها در رعایت جایگاه فعل و فاعل خلاصه نمی شود بلکه به معنای آن است که در ترجمه مفاهیم اصطلاحی و کنایه ای ، نکات بلاغی و معنای ویژه کلمات ، به اقتضای ساختار زبان مقصد عمل نماید. و تمامی زیر ساختارهای زبانی یعنى ساختارهاى نحوى، صرفى، لغوى - معنایى ، آوایى و بلاغى را در ترجمه در نظر بگیرد .

با توجه به میزان موفقیت مترجم در رعایت ساختارهای زبان مقصد و مقدار وفاداری او به متن مبدأ و استفاده از توضیحات تفسیری روشهای گوناگونی در ترجمه قرآن پدید آمد. مهمترین روشهای ترجمه محتوائی قرآن را می توان به شرح زیر برشمرد:

2. ترجمه وفادار یا معادل

ترجمه وفادار ترجمه‌ای است که به ساختار‌های زبانی زبان مقصد کاملاً مقید و متعهد است. این نوع ترجمه دقیق ترین روش برای ترجمه قرآن است که اگر در نهایت دقت و شیوایی، صورت گیرد آرمانی‌ترین روش ترجمه خواهد بود.

هدف اصلی از این روش ترجمه، رساندن کامل محتوا، پیام و نکات ظریف و بلاغی و ساختاری متن مبدأ به ساختار‌های طبیعی و معیار زبان و متن مقصد است.از این رو در این روش هیچ نکته نحوی، صرفی، معنایی، لغوی و فرامتنی (=‌ فرامعنایی = منظور شناختی) مورد غفلت قرار نمی‌گیرد.

- در این روش چنانچه ساختار‌های زبان مقصد ایجاب کند عنصر یا عناصری از متن مبدأ در ترجمه حذف می‌گردد و به اقتضای زبان مقصد و نیز برای تفهیم آسان پیام متن مبدأ و شیوا و روان بودن متن ترجمه عنصر یا عناصری به عنوان تصریح یا تشریح بر متن ترجمه افزوده می‌شود. این حذف و اضافه به طور معقول و بجا صورت می‌گیرد.[7]

در میان ترجمه‌‌های قرآن کریم به زبان فارسی کمتر ترجمه ای می توان یافت که کاملا بر این روش و ویژگی‌‌های آن مبتنی بوده باشد. از میان ترجمه های فارسی قرآن کریم، مواردی را می توان یافت که به این روش ترجمه نزدیک تر است. در این جا برخی از آنها را بر می شماریم

قرآن فرهنگستان ( قرن 10)

قرآن فرهنگستان این ترجمه یکی از نسخه های خطی گنجینه بزرگ قرآنی آستان قدس رضوی است که به شمار? 405 در آن کتابخانه نگهداری می شود.این دست نوشت در 385 برگ و از مترجمی ناشناخته و شامل هم? قران است.دکتر علی رواقی که به درخواست فرهنگستاان زبان و ادب فارسی آن را تصحیح و مقابله کرده است،با توجه به شیوه نگارش و خط این ترجمه آن را متعلق به قرن دهم هجری می داند. مترجم این قرآن، تنها به ترجمه واژه به واژ? قرآن بسنده نکرده است و در برخی از سوره ها تفسیر گونه ای را هم در کنار ترجمه نشانده است وی در ترجمه خود تلاش کرده است از کاربرد واژه های یک حوز? زبانی خاص اجتناب کند و متن را به زبان رسمی یا معیار آن روزگار بنویسد. گرچه نویسند? این ترجمه تفسیری بیش از هم? ترجمه ها و تفسیرها به تفسیر ابوبکر عتیق سور آبادی توجه داشته است اما این وام خواهی به گونه ای نیست که آن را ترجمه ای مستقل نخوانیم.[8] متن تصیح شده این ترجمه - تفسیر ارزشمند در سال 1383 با خط احمد نیریزی توسط گروه نشر آثار فرهنگستان زبان و ادب فارسی به چاپ رسیده است.

عباسعلی کیوان قزوینی ( 1312 ش )

تفسیر کیوان اثر عباسعلی کیوان قزوینی (1277-1357 ق) از دانشمندان صوفی شیعه است این تفسیر در 4 مجلد و به زبان فارسی در سال های 1310 تا 1315 ش در تهران (کتابخانه دانش) به چاپ رسیده است شیوه تفسیر تحلیلی و کلامی و فقهی است و شامل تمام قرآن است. ترجمه ارائه شده در این تفسیر ترجمه ای معادل است که با توجه به زمان تالیف ترجمه ای روان و ادبی می باشد. و در آن از وازه های امروزی به خوبی استفاده شده است مثلا الرحمن الرحیم را کار ساز مهربان ترجمه کرده است.

احمد نواندیش (1337 ش)

تفسیر و ترجمه ای کامل از آیات قرآن در 5 جلد است و شامل سه بخش آیات، ترجمه و نکات یا همان تفسیر می باشد ترجمه آیات در این اثر به روش محتوایی معادل (بجز برخی آیات همچون سوره حمد) و به سبک ساده و روان از قرآن مجید می باشد در مواردی مترجم در واژه گزینی مطابق با زبان معیار عمل نکرده است مثلا «الله » را به خدا یی کامل الذات و الصفات و الرحمن و الرحیم را به همان رحمان و رحیم در ترجمه آورده است.[9]

داریوش شاهین ( 1359 ش)

داریوش شاهین از مترجمان و پزوهشگران عرصه فرهنگ و ادب در اوایل قرن چهارده هجری متولد شد. از زنده یاد شاهین بیش از 300 جلد تالیف، ترجمه، و مجموعه های مختلف و داستان در عرصه های ادبیات، شعر و مذهب به یادگار مانده است.

یکی از آثار برگزیده ایشان ترجمه ای است از قرآن مجید که در سال 1359 در دو جلد از سوی انتشارات جاویدان به چاپ رسید.

این اثر ترجمه ای است ادبی با توضیحاتی کوتاه ضمن آیات، توضیحاتی نیز پس از پایان هر سوره آورده شده است که به معنی وازه ها، شأن نزول و تاریخ و امثال آن می پردازد. روش ترجمه در مواردی بصورت آزاد و در مواردی نیز با تطبیق دقیق ترجمه با اصل آیه می باشد. تلاش مترجم بر آن بوده که تمامی کلمات قرآن را ترجمه کرده و حتی حروف را نیز به نوعی معادل یابی می کند.[10]

جلال الدین فارسی (1366 ش)

ترجمه آقای جلال الدین فارسی ترجمه ای است خوشنما و تا حدودی خواشخوان[11] که بر اساس قواعد و دستور زبان فارسی و به شیوه ای روان شکل گرفته است و کم و بیش در آن واژه های مصطلح جدید نیز به کار رفته است.

روش مترجم در ترجمه، آمیخته ای از روش ترجمه تحت اللفظ و محتوایی بوده اما دغدغه اش انتقال محتوای مفاهیم آیات به قالب زبان فارسی بوده است.ترجمه،توضیحات فراوانی ندارد تنها در مواردی که نیازمند به توضیح بوده جملات افزوده شده در داخل پرانتز قرار گرفته است.ترجمه مورد نظر از نظر ساختار جملات و اسلوب کلام ترجمه ای روان و نسبتا گویا است و عمده انتقاداتی که نسبت به آن صورت گرفته از لحاظ معایب محتوایی در ترجمه و در عین حال در مورد نکات تفسیری غیر متعارفی بوده که در ترجمه آمده است.[12]

عبد المحمد آیتی ( 1367 ش )

استاد عبد المحمد آیتی (متولد 1305)یکی از برجسته ترین مترجمان و ادبای امروز ایران و عضو فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی است. ترجمه او از قران کریم در سال 1367 به چاپ رسید و با استقبال خوانندگان و توجه ویژ? منتقدان عرصه ترجمه مواجه شد. به اعتقاد یکی از ترجمه پژوهان معاصر این اثر ارزش ادبی فراوان دارد و از جمله آثار ماندنی و جاوید به شمار می رود. وی سلامت و استحکام جمله بندی، پرهیز از سره نویسی فارسی، اجتناب از عربی گرائی افراطی و دوری از هر گونه حشو و زوائد را از ویژگی های این ترجمه ارزشمند می داند. البته همین ترجمه پژوه، بیش از صدو هفتاد اشکال خرد و کلان نیز بر این ترجمه گرفته است.[13] این ترجمه از جهت گزینش معادل های زیبا برای کلمات موجود در قرآن ستوده شده است. به دلیل اهمیت و ارزش ترجمه آیتی ،مقالات متعددی در نقد آن به رشته تحریر در آمده است و این ترجمه را از جهت ساختار نحوی و صرفی عبارات، واژه گزینی، عدول از قرائت مشهور و میزان دخالت عنصر تفسیر بررسی کرده اند.

ابو القاسم امامی (1370 ش)

دکتر ابو القاسم امامی از اساتید دانشکده الهیات دانشگاه تهران دارای ترجمه ای است از قرآن مجید که در سال 1370 ش منتشر گردید. در این اثر مترجم سعی نموده با استفاده از توانایی های زبان فارسی دری و ترجمه های کهن فارسی ترجمه ای استوار ارائه دهد، که از جهت بلاغت و شیوایی همخوان و هماهنگ با قرآن باشد.[14] از این جهت ترجمه ای محتوایی با در نظر گرفتن قواعد زبانی و مراعات شر ایط ساختاری جملات در زبان فارسی ارائه شده و افزوده ها و توضیحات و سیعی در آن به چشم نمی خورد و موارداندکی که موجود است بدون پرانتز در داخل متن ذکر شده است.علاوه بر این آنچه از آیات به ضرورت بلاغت حذف گشته در پاورقی توضیح داده شده تا متن کلام دچار از هم گسیختگی نشود.یکی دیگر از نکات مثبت ترجمه این است که برای بسیاری از کلمات قرآنی که عین عربی آنها در ترجمه های دیگر ذکر گشته معادل یابی شده است.[15] یکی از ترجمه پژوهان معاصر این ترجمه را بهترین ترجمه قران تا زمان حاضر دانسته است و برای آن ویژگی هائی مانند:معادل یابی کلمات قران بر پایه فارسی روان، نشان دادن توانایی زبان فارسی در ارائه پیام الهی،ارائه هنر زیبا شناختی لفظی و معنوی زبان فارسی و درآمیختن اسلوب ادب و شیوه هنر بر شمرده است.[16]

سید جلال الدین مجتبوی ( 1372 ش )

استاد سید جلال الدین مجتبوی (1378ـ1307 ه ش) که چندین سال ریاست دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران را بعهده داشت آثار متنوعی در زمینه ترجمه از زبان انگلیسی و عربی تألیف کرده است.یکی از ارزشمندترین آثار ماندگار استاد، ترجمه و توضیح قرآن حکیم است که توسط حسین استاد ولی ویرایش شده و در سال 1372 چاپ و شده است.[17]

این ترجمه از دقیق ترین و صحیح ترین ترجمه های معاصر می باشد. مترجم تأکید بسیاری بر رعایت دقت و همگامی ترجمه با متن داشته است.

روش مترجم مطابقت دقیق ترجمه با متن آیات بوده که اضافات و توضیحات تفسیری را برای درک و فهم معانی آیات همراه ترجمه آورده است.

مترجم در مؤخره اعلام می کند که در این برگردان تا آنجا که میسر بوده از کلمات فارسی استفاده کرده ولی اعتقادی به نوشتن فارسی سره نداشته است.یکی از خصوصیات ممتاز این ترجمه آن است که مترجم سعی کرده از کلمات عربی کمتر استفاده کند و برای آنها معادلهای فارسی در نظر بگیرد و دیگر اینکه در برگرداندن واژه های قرآنی و ترکیب آیات دقت زیادی به کار گرفته است.[18]

ترجمه تفسیر بیان السعاده (1372 ش)

تفسیر بیان السعاده از حاج سلطان محمد تابنده گنابادی معروف به سلطانعلیشاه از علمای صوفی است.همت مفسر در ارائه مباحث عرفانی و فلسفی با گرایش شیعی و بهره گیری از اقوال معصومین(ع) است. ترجمه آیات توسط مترجمین محمد رضا خانی و حشمت الله ریاضی به زبان ساده و روان و تا حدی تحت اللفظی اما با رعایت ساختار زبان فارسی ارائه شده است از این رو با اندکی تسامح می توان آن را در شمار ترجمه های معادل قرار داد. در ترجمه برخی از آیات توضیحات بسیار کوتاه تفسیری نیز وجود دارد که از متن جدا نشده است.[19]

احمد کاویا نپور ( 1372 ش )

احمد کاویانپور سرهنگ ارتش و از خاندان علم و دین است وی پس از آنکه در سال 1357 از خدمت ارتش باز نشسته شد به تحقیق و پژوهش روی آورد و از جمله قران را به زبان آذری و فارسی ترجمه کرد.ترجمه کاویان پور در سال 1372 از سوی انتشارات اقبال منتشر گردید.

این اثر که ترجمه ای ادبی و شیوا همراه با توضیحات و زیر نویس است با استفاده از تفسیر ابو الفتوح رازی و کشف الحقایق نگارش یافته است.در تقریظی که آیت الله وحیدی بر این اثر نگاشته است آن را ترجمه ای دقیق نامیده که در آن سعی شده است هیچ چیز و لو یک حرف در ترجمه از متن قران زیاد کم نشود. همچنین ایشان این ترجمه را از جهت روان و ساده بودن و دقت در واژه گزینی ستوده است.[20] گفتنی است این ترجمه توضیحات و اضافات زیادی دارد که شامل نکات تفسیری،شرح آیات و واژگان و ذکر مخدوفات می شود که اکثر آنها داخل پرانتز قرار گرفته و بخش از آن نیز در زیر نویس ارائه شده است.

ترجمه کاظم پور جوادی ( 1372 ش )

دکتر کاظم پور جوادی از مترجمین و قرآن پژوهان معاصر است. ترجمه ایشان از قرآن سلیس و روان است که بر اساس قواعد نحوی زبان فارسی و به تعبیر مترجم از انتخاب برابر نهاده های فارسی و حداقل کلمات و واژه های دخیل نگارش یافته است.آقای بهاء الدین خرمشاهی که ویراستار این ترجمه می باشند آن را چنین معرفی می کند:«این ترجمه یکی از روان ترین و خوشخوان ترین ترجمه های عصر جدید است. اما همواره میزان دقت علمی اش و مطابقه اش با نص مقدس قرآن، به انداز? روانی و خوشخوانی اش نیست.»[21] روش ترجمه ،روش معادل است و دارای توضیحات مختصری در داخل پرانتز می باشد. بر ترجمه پور جوادی انتقاداتی مانند عدم دقت در ترجمه آیات اعتقادی، عدم دقت در معادل گزینی، ایجاز مخل، رعایت نشدن همسانی در ترجمه و ابهام در ترجمه ذکر شده است.[22]

اکبر یزدان پناه ( 1378 ش )

ترجمه اکبر یزدان پناه از قرآن کریم به انضمام ترجمه انگلیسی و با عنوان« القرآن الکریم عربی فارسی انگلیسی» عرضه شده است.[23] اثر ترجمه ای محتوایی معادل بوده و به سبکی ساده و روان نگارش یافته است. معادل گزینی مترجم مطابق با نثر معیار می باشد و سعی او در آن بود که حتی الامکان ترجمه ای شیوا و ادبی از آیات الهی ارائه دهد که اما توفیق چندانی در این زمینه نیافت. مترجم توضیحات اندک تفسیری را متمایز از متن و با پرانتز ارائه داده است.

ترجمه گرمارودی ( 1383 ش )

ترجمه دکتر سید علی گرمارودی از قران کریم در سال 1383 منتشر شد.مؤلف ادیب این اثر برای نگارش آن که یکی از دقیق ترین و ادبی ترین ترجمه های قران است حدود پنچ سال تلاش نموده است.دکتر خرمشاهی که مقدمه مفصلی بر این ترجمه نوشته است شیوائی ، امانت و زیبائی آن را ستوده است.[24] مترجم در مؤخر? ترجمه چند ویژگی مهم را برای آن بر می شمارد از جمله آنکه زبان ترجمه، نثر معیار با اندک چاشنی با ستان گرائی است. در این اثر مترجم برای برخی از کلمات معادل هائی را از کلماتی که در زبان معیار یا در متون کهن بکار رفته برگزیده است مانند ترجمه جبار به "کام شکن". ایشان در ترجمه واژگان به وجوه و نظائر هر کلمه توجه داشته و برای کلماتی که دارای چند معنا است در هر جا معنای متناسب آورده است. افزون بر این نکات ویرایشی در متن ترجمه به طور کامل رعایت شده است.[25] یکی از امتیازات مهم این اثر، زیر نویس­های بسیار سودمند و علمی آن است که در آنها گزینش برخی از واژه ها به منابع فارسی قدیم و جدید مستند شده است.

ترجمه تفسیر راهنما (1385 ش)

یکی از کارهای ارزنده مرکز فرهنگ و معارف قرآن تدوین نخستین تفسیر قرآن با روش ترکیبی است. جلد نخست این تفسیر 20 جلدی که با ساماندهی و تکمیل یادداشت های قرآنی اندیشمند قرآن پژوه آیت الله هاشمی رفسنجانی شکل گرفته است با عنوان تفسیر راهنما در سال ____ منتشر شد. این تفسیر نخست ترجمه آیات را به همراه نداشت اما پس از انتشار هفت جلد مرکز بر آن شد که ترجمه ای برآن بیافزاید. در سال 1385 ترجمه آیات بطور مستقل چاپ شد.

ترجمه تفسیر راهنما یکی از ترجمه های گروهی از قرآن است که با همت گروهی از پزوهشگران مرکز فرهنگ و معارف قرآن به ویزه حجج اسلام صالحی نجف آبادی ، انصاری محلاتی و طالبی به رشته تحریر آمد است.

مولفان این ترجمه تلاش کرده اند تا با رعایت نثر معیار ترجمه ای مطابق و معادل ارائه نمایند. بنابر آنچه در موخره ترجمه آمده است در این ترجمه به معنای اصلی وازه ها توجه ویژه ای شده و از ذکر لازم معنی یا مراد تفسیری اجتناب شده است. توضیحات تفسیری بسیار اندک بوده و افزوده های تفسیری در قلاب قرار گرفته است تا در مرز میان ترجمه و تفسیر رعایت گردد.[26]

ویزگی ممتاز این ترجمه وازه گزینی آن است. مترجمان تلاش کرده اند معانی وازه ها را آنگونه که هست منعکس کنند و ساختار عبارات نیز به گونه ای مورد توجه قرار گیرد که ترجمه از معنای مراد آیه فاصله نگیرد.[27]

ترجمه محمد مهدی فولادوند ( 1373 ش )

محمد مهدی فولادوند فرزند مرحوم محمد حسین بختیاری است.فولادوند در چندین انجمن علمی چون انجمن فلسفه ایران و علوم انسانی یونسکو و انجمن شعرای فرانسه و نویسندگان فرانسه زبان عضویت دارد.از ایشان نزدیک به 30 جلد کتاب به فارسی و فرانسه منتشر شده است.[28] مهمترین اثر وی ترجمه قرآن کریم به فارسی است که در سال 1373 با ویرایش محمد رضا انصاری و سید مهدی برهانی چاپ ونشر یافته است.[29] ترجمه استاد فولادوند ترجمه ای است به فارسی امروزی و سرراست و ساده و بدون سبک و فاقد گرایشهای خاص و افراطی است یعنی نه فارسی گرایی مفرط دارد و نه عربی گرایی: نحو عبارات، پیچیده نیست و بسیار مفهوم است. مهمترین ویژگی این اثر دقت بی نظیر مترجم در مطابقت آن با متن مقدس قرآن کریم است به گونه ای که حتی تأکید هایی را که در نثر و زبان عربی و نیز قرآن کریم فراوان و در فارسی بسیار کمیاب است به نحوی ظاهر کرده اند در مواردی(حدود 2 یا 3 در صد)[30]

این ترجمه دارای توضیحاتی می باشد که در داخل دو قلاب قرار گرفته است. روش مترجم در ترجمه میانه ای از ترجمه تحت اللفظ و ترجمه محتوایی می باشد یعنی دقت و مطابقت ترجمه با اصل آیه و همچنین خوشخوانی و روانی آن هیچکدام فدای دیگری نشده است. علاوه بر این یکی از ویژگیهای کم نظیر ترجمه حاضر،همت مترجم در ارائه یک ترجمه آهنگین در سوره های مکی انتهای قرآن است.

بدون اغراق این ترجمه یکی از دقیق ترین و شیواترین ترجمه های معاصر است،آقایان ملکیان،مهدوی راد،خرمشاهی،خانی در مؤخر? ترجمه،آن را از حیث صحت و امانت و به کار گیری معادلهای مصطلح در فارسی امروزین و در عین حال روانی،شیوایی و سادگی بهترین ترجمه در میان ترجمه های منتشر شده در پنجاه سال اخیر می دانند.[31]

پاورقی :

[1] - قرشی، سید علی اکبر، تفسیر احسن الحدیث، انتشارات بعثت، 1366، تهران.

[2] ترجمه تفهیم القرآن ابوالاعلی مودودی، کلیم الله متین، منصوره لا هور پاکستان، دار العروبه للدعوات الاسلامیه، 1990 به بعد، (1369 ه. ش) 6 جلد.

[3] - یاسری، محمود، خلاصه التفاسیر (ترجمه قرآن)، کتابفروشی اسلامیه، چاپ اول، 1363، تهران.

[4] - به کوشش خرمشاهی، بهاءالدین، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، حرف یاء/ 2365، انتشارات دوستان و ناهید،1377

[5] - خرمشاهى،بهاء الدین ، مقدمه ترجمه گرمارودى، ص 660

[6] - محمد علی رضایی اصفهانی ، یادگار نامه فیض لاسلام ،ص 288

[7] - برگرفته از مشکلات ساختاری ترجمه قرآن کریم، ص 25 و 26.

[8] - رواقی، علی، قرآن کریم، گر.ه نشر آثار فرهنگستان زبان و ادب فارسی، خط احمد نیریزی چاپ اول، 1383، تهران.

[9] - احمد نواندیش، ترجمه و تفسیر قرآن، نوبت اول، جلد اول، تاریخ 10/ 3/ 1337 ، چاپخانه زندگی.

[10] - شاهین، داریوش، ترجمه قرآن مجید، انتشارات جاویدان، چاپ اول، 1359، تهران.

[11] - دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی ص401.

[12] - اهتمام ایرانیان به قرآن، ص 59.

[13] - کوشا، محمد علی، وقف میراث جاویدان، بهار 1375.

[14] - دکتر امامی، ابوالقاسم، ترجمه های جدید، بینات شماره 2 سال اول.

[15] - اهتمام ایرانانیان به قرآن، ص 63.

[16] - کوشا، محمد علی، وقف میراث جاویدان، شماره 6، نقدی بر ترجمه ابوالقاسم امامی.

[17]- مجتبوی، سید جلال الدین، قرآن حکیم، انشارات حکمت، 1372 اثر، تهران.

[18] - اهتمام ایرانیان به قران، ص 128.

[19] - ترجمه تفسیر بیان السعاده فی مقامات العباده، مترجم: محمدرضا خانی، حشمت الله ریاضی، چاپ اول، 1372، مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه پیام نور.

[20] - کاویان پور، احمد، ترجمه قرآن کریم، انتشارات اقبال، چاپ اول، 1372، تهران.

[21] - دانش نامه قرآن و قرآن پژوهی، ص 551.

[22] - محمد خوان، نقدی بر ترجمه قرآن پورجوادی، بینات، شماره 49 و 50، ص 205.

[23] - القرآن کریم عربی فارسی انگلیسی، ترجمه سی جزء کامل، خطاط: عثمان طه، مترجم: اکبر یزدان پناه نوبت چاپ : اول سال 1378 انتشارات پیک فرهنگ.

[24] - گرمارودی، سید علی، ترجمه قرآن کریم، چاپ اول، تهران، انتشارات ثریانی، 1383 پی گفتار بهاء الدین خرمشاهی، ص 682 - 692.

[25] - همان، پی نگاست مترجم، ص 642-634.

[26] - مرکز فرهنگ و معارف قرآن، ترجمه قرآن کریم، چاپ اول، قم، انتشارات بوستان کتاب، 1385 درباره این ترجمه، ص 610.

[27] - بینات، شماره 49 و 50، ص 426.

[28] - اهتمام ایرانیان به قرآن، ص 184.

[29] - فولادوند، محمد مهدی، ترجمه قرآن کریم، چاپ اول، 1373، انتشارات دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.

[30] - قرآن پژوهی، ص 344، بهاء الدین خرمشاهی، نشر فرهنگی مشرق، 1372.

[31] - اهتمام ایرانیان به قرآن، ص 185.