بررسی کتاب جمع آورى قرآن جان برتن
دکتر حسن رضایى هفتادر*
چکیده
جان برتن قرآنپژوه انگلیسى، مؤلف کتاب «جمع آورى قرآن» است. وى به بررسى مسئله تدوین قرآن میپردازد و معتقد است قرآن فعلی در عصر پیامبر و توسط آن حضرت گردآورى شده و هیچ نقصانى نسبت به آیات آن رخ نداده است. مسئله «نسخ» و «مصاحف صحابه» دو علت حذف نقش پیامبر اکرم از عرصه جمع آورى قرآن هستند. موضوعات «نسخ تلاوت و حکم»، «نسخ تلاوت و بقاى حکم» و «اختلاف قرائات مصاحف صحابه» واقعیت خارجى ندارند و ساخته ذهن فقیهان اهلسنت است که در مناظرههای خود با فقیهان میکوشیدند با تمسک به آنها، آن دسته از احکام فقهى خود را که مستند آنها در نصوص مصحف فعلى وجود ندارد، به قرآن مستند نمایند. اگر پیامبر اسلام آیات قرآن را در قالب مصحفى گردآورى کرده باشد، دیگر، فقیهان مذکور نمىتوانستند از اختلاف قرائات مصاحف صحابه و حذف نصوصى از مصحف فعلى، در قالب دو شکل نسخ تلاوت سخن به میان آورند. آنان چاره کار را در آن دیدند که با جعل روایاتى، نقش پیامبر را از عرصه جمعآورى قرآن حذف کنند و گردآورى آن را به دوران پس از حیات ایشان منتقل کنند و چنین نیز کردند.
واژه های اصلی: قرآن، مستشرقان، جان برتن، جمع قرآن، نسخ، مصاحف صحابه.
جمع قرآن در زمان زندگانی حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله)
عبدالهادی فقهی زاده
در آغاز، یادآوری این نکته ضروری است که در این نوشتار، سخن از جمعآوری قرآن و چگونگی سازمان یافتن آیات و سور از آنجاست که بدون توجه به این مباحث، اساساً مسالة تناسب آیات و سور را نمیتوان بدرستی مورد بررسی قرار داد. سخن درباره تناسب آیهها وقتی وجه درستی دارد که ترتیب آنها را در ساختمان سورهها به اشاره وحی متکی بدانیم و آن را از سوی پیامبر (ص) معرفی کنیم. همچنین وجود تناسب میان سورهها آنجا قابلیت پژوهش مییابد که معتقد باشیم در کار تنظیم آنها دستی از وحی دخیل بوده است. به هر تقدیر ، گفتگو در این باره مستقیماً به نتایجی بر میگردد که از مبحث گردآوری قرآن و کیفیت تنظیم آن عاید شود.
(المناهج التفسیریة فی علوم القرآن - الشیخ جعفر السبحانی) (8.92 MB) دریافت
عزیزان برای بهره مندی از مقالات بیشتر در حوزه ترجمه قرآن میتوانند با کلیک بر روی متن زیر وارد سایت فرهنگ و معارف قرآن بشوند:
مجله ترجمان وحی نیز در حوزه مفردات ترجمه های قرآنی بصورت تخصصی وارد شده و علاقه مندان میتوانند از مطالب و مقالات آن استفاده نمایند:
طرح ترجمه پیوسته و تفسیری قرآن
محمد خامه گر - محمد علی جعفری
یکی از دلایلی که موجب کماطلاعی نسل جوان از مفاهیم و معارف قرآنی شده، فقدان ترجمههای مناسب با فهم ودرک جوانان است و از آنجا که نخستین گام آشنائی نسل جوان با قرآن، ترجمههای موجود است، ارائه ترجمهای کهدر عین اتقان از جذابیت و شیرینیهای زبان پارسی نیز برخوردار باشد، ضروری است و نویسنده طی مقاله حاضرکوشیده به این سئوال پاسخ داده شود که چه ترجمهای برای حل این مشکل مفیدتر و کارگشاتر است؟!
کتاب السبعة فی القرائات تالیف ابن مجاهد
(السبعة فی القراءات- ابن مجاهد) (9.7 MB) دریافت
توضیحات:
این کتاب از دسته کتب مرجع در زمینه علم قرائات به شمار می رود. ابن مجاهد کسی بود که در زمان اوج اختلافات در حوزه فرش الحروف (اختلاف در متن آیات) این کتاب را نگاشت و توجه همه را به سوی خود جلب نمود.
البته ردودی هم بر این کتاب نوشته شد که ذیلا یکی از آنان را برایتان قرار داده ام.
المحتسب فی تبیین وجوه شواذ القراءات تالیف ابی الفتح ابن جنی
جلد 1 | pdf.7.6Mb |
جلد 2 | pdf.8.5Mb |
التیسیر فی قرائات السبع تالیف ابو عمرو عثمان بن سعید الدانی
برای دانلود کلیک بفرمایید.
توضیحات:
« التیسیر فی القرائات السبع» نوشته ابو عمرو عثمان بن سعید الدانی و به زبان عربى است. وى در سال 371 قمرى در« دانیة» چشم به جهان گشود. پس از سفرهایى چند به شهرهاى گوناگون چون قیروان، مصر، اندلس و...
سرانجام در سال 417 قمرى به دانیه بازگشت و تا سال 444 هجرى قمرى، سال وفاتش، در آنجا اقامت گزید. ابو عمرو از ائمه علم قرائت قرآن و طرق و روایات و تفسیر و معانى و اعراب قرآن کریم بود و در زمان خود وى و بعد از او برایش نظیرى نمىتوان یافت. وى قرائت را از ابو القاسم خلف بن ابراهیم بن خاقان مصرى خاقانى متوفاى 402 هجرى قمرى، ابو القاسم عبد العزیز بن جعفر ابن خواستى الفارسى ثم البغدادى متوفاى 412 هجرى قمرى، ابو الفتح فارس بن احمد بن موسى الحمصى متوفاى 401 هجرى قمرى و... فراگرفت. همچنین فرش الحروف را از کسانى چون احمد بن محمد بن عمر بن محمد بن محفوظ المصرى الجیزى، متوفاى 399 هجرى قمرى، محمد بن عبد الواحد البغدادى و غیره روایت مىکند. قرّاء زیادى چون ابو داود سلیمان بن نجاح أموى، متوفاى 496 هجرى قمرى؛ ابو عبد اللّه محمد بن ابراهیم بن الیاس اللخمى، معروف به ابن شعیب و غیره علم قرائت را از محضر وى فراگرفتند. برخى آثار علمى ابو عمرو الدانى عبارتند از: جامع البیان فی القرائات السبع، ایجاز البیان فی قرائة ورش، المقنع فی معرفة رسم مصاحف الامصار و همچنین« التیسیر فی القرائات السبع» که کتاب حاضر است. حقیقتا این کتاب از صحیحترین آثار نگاشته در علم قرائات و ضبط آن به شمار مىرود. کتاب حاضر به دو قسمت تقسیم مىشود: در بخش اول کتاب به یادکرد نام قراء سبعه، راویان، أنساب، زادگاه، کنیهها و تاریخ وفات آنها، ذکر سندى که منتهى به قرائت هریک از این قرّاء مىشود و نیز اختلاف دیدگاههاى هریک قرّاء پرداخته شده است. در بخش دوم به« فرش الحروف» و اختلاف قراء در این زمینه پرداخته شده و« فرش الحروف» سور قرآن از سوره بقره تا آخر قرآن مورد بررسى قرار گرفته است.
ساختار کتاب
کتاب مشتمل بر مقدمهاى از ناشر، که در آن به معرفى نویسنده، آثار و معرفى نسخ خطى این اثر پرداخته شده، مقدمهاى از مؤلف و دو بخش اصلى مىباشد. بخش اول به بررسى اختلاف مذاهب قراء پرداخته و ابو ابى نظیر: باب ذکر اسماء القرّاء و الناقلین عنهم و...، باب ذکر الرجال، باب ذکر الإسناد الذى...، باب ذکر الاستعاذه، باب ذکر التسمیة، باب سورة البقرة، باب ذکر هاء الکنایة و غیره را دربرمىگیرد. بخش دوم به« فرش الحروف» سور پرداخته و« باب التکبیر» را نیز دربرمىگیرد. در پایان هم فهرست مطالب کتاب آمده است.
نسخه شناسى
کتاب نوشته ابو عمرو عثمان بن سعید الدانى است. این نسخه توسط أوتویرتزل تصحیح شده و در قطع وزیرى با جلد گالینگور در 190 صفحه براى بار دوم در سال 1426 ه- 2005 م از سوى« دار الکتب العلمیة» بیروت منتشر شده است.